Toggle high contrast
Advanced search
Mobile menu

Prawa pracownicze w Wielkiej Brytanii – poradnik - (Polish version)

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem prawnym opracowanym przez Trades Union Congress (TUC), dotyczącym praw pracowniczych w Wielkiej Brytanii. TUC jest krajowym centrum związków zawodowych w Wielkiej Brytanii, reprezentujemy ponad pięć milionów pracowników.

 Translate:  English translation  French translation  Bulgarian translation Italian translation  Polish translation  Portuguese translation  Romanian translation  Spanish translation

Związki zawodowe zrzeszają pracowników w celu ochrony praw w miejscu pracy, zapewnienia bezpieczeństwa pracy oraz negocjowania lepszych płac i warunków pracy dla swoich członków. Dowiedz się jak wstąpić do związku.

KROK 1

Prawa, które przysługują Ci w pracy zależą od tego do jakiej kategorii pracowników należysz.

Status zatrudnienia i prawa pracownicze 

Do jakiej kategorii pracowników należysz? 

Wszyscy pracownicy posiadający pozwolenie na pracę w Wielkiej Brytanii mają prawa pracownicze. 

Jeśli nie jesteś obywatelem Wielkiej Brytanii w Twojej wizie mogą widnieć warunki, które ograniczają czas lub rodzaj pracy, jaką możesz wykonywać. Sprawdź stronę internetową Home Office (brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych), aby dowiedzieć się więcej o warunkach dotyczących Twojej wizy. Jeśli z jakiegoś powodu pracodawca grozi, że zgłosi Cię do Home Office, musisz koniecznie zasięgnąć porady u prawnika specjalizującego się w sprawach imigracyjnych.   

Jeśli jesteś członkiem związku zawodowego sprawdź, czy związek współpracuje z prawnikami specjalizującymi się w sprawach imigracyjnych, którzy mogliby udzielić Ci porady.   

Możesz też znaleźć prawnika na stronie Stowarzyszenia Prawników (Law Society)

Związki zawodowe stają w obronie praw pracowników ze wszystkich krajów, niezależnie od ich statusu imigracyjnego czy rasy.  Związki zawodowe budują solidarność między pracownikami, co powstrzymuje pracodawców przed wprowadzaniem podziałów między pracownikami i obniżaniem warunków pracy.   Kliknij tutaj aby dowiedzieć się, jak przystąpić do związku zawodowego. 

Prawa, które przysługują Ci w pracy zależą od tego do jakiej kategorii pracowników należysz. 

Ogólnie w Wielkiej Brytanii rozróżnia się trzy kategorie prawne pracowników: osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees), osoby zatrudnione na podstawie innej umowy (workers) (tacy jak pracownicy dorywczy lub agencyjni) oraz osoby samozatrudnione (self-employed). Kliknij na poniższe linki, aby dowiedzieć się więcej. 

Uwaga: porozmawiaj z przedstawicielem związku lub prawnikiem w celu uzyskania porady, jak dochodzić tych praw – w sprawie prawnej tylko sąd pracy (employment tribunal) może określić status zatrudnienia pracownika.

UMOWA O PRACĘ (EMPLOYEE)

Prawdopodobnie jesteś osobą zatrudnioną, jeśli: 

  • musisz regularnie stawiać się do pracy 
  • Twój pracodawca ma obowiązek zapewnić Ci pracę, a Ty masz obowiązek stawić się do pracy 
  • otrzymujesz wynagrodzenie za pracę 
  • pracę musisz wykonywać samodzielnie (np. nie wolno Ci poprosić o pomoc przyjaciół, lub rodziny, aby wykonali ją za Ciebie) 
  • Twój pracodawca jest odpowiedzialny za to jak, kiedy i gdzie pracujesz 
  • Twój pracodawca płaci podatki i ubezpieczenie społeczne, potrącając je z Twojego wynagrodzenia 
  • Twój pracodawca zapewnia Ci narzędzia, sprzęt, wyposażenie, ubranie, itp. 
  • podpisałeś umowę o pracę 

Uwaga: Jeśli powyższe informacje nie mają zastosowania w Twoim przypadku, możesz być „osobą samozatrudnioną” lub masz pracujesz na podstawie innej umowy (worker). Poproś o pomoc pracownika związku zawodowego jeśli nie masz pewności co do swojego statusu zatrudnienia. 

Prawa osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę (employee) 

Wszystkim pracownikom przysługują poniższe prawa. Jednakże niektóre prawa przysługują po przepracowaniu u danego pracodawcy określonego czasu.  Proszę kliknąć na linki, aby uzyskać więcej informacji i dowiedzieć się, które prawa zależą od przepracowanego okresu kwalifikującego. 

Wszystkie pracownicy mają prawo do: 

INNY RODZAJ UMOWY (WORKER)

Prawdopodobnie pracujesz na podstawie innej umowy niż umowa o pracę jeśli: 

  • Twój pracodawca nie musi oferować Ci regularnego lub gwarantowanego czasu pracy 
  • nie musisz akceptować pracy, które oferuje Twój pracodawca 
  • masz umowę, która określa Cię jako pracownika dorywczego (casual) lub w razie potrzeby (as required) 
  • pracę musisz wykonywać samodzielnie (np. nie wolno Ci poprosić o pomoc przyjaciół, lub rodziny, aby wykonali ja za Ciebie) 
  • Twój pracodawca płaci podatki i ubezpieczenie społeczne, potrącając je z Twojego wynagrodzenia 
  • Twój pracodawca zapewnia Ci narzędzia, sprzęt, wyposażenie, ubranie, itp. 

Uwaga: Jeśli powyższe informacje nie mają zastosowania w Twoim przypadku, możesz być osobą samozatrudnioną lub osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę.  Poproś o pomoc pracownika związku zawodowego, jeśli nie masz pewności co do swojego statusu zatrudnienia. 

Prawa osób zatrudnionych na podstawie innej umowy (workers) 

Wszyscy pracownicy mają prawo do: 

Umowa o pracę bez określenia wymiaru czasu pracy (zero hours) 

Jeśli jesteś zatrudniony na umowę o pracę bez określenia wymiaru czasu pracy prawdopodobnie przysługują Ci prawa pracownicze.  Wielu pracowników zatrudnionych na podstawie takiej umowy posiada status osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę (employee).  Będzie to zależało od organizacji Twojego czasu pracy.  Zawsze warto sprawdzić w związku zawodowym jakie prawa Ci przysługują. 

PRACOWNIK TYMCZASOWY 

Link do strony o pracownikach tymczasowych 

OSOBA SAMOZATRUDNIONA

Jeśli podejrzewasz, że możesz być osobą zatrudnioną, ale traktowany jesteś jako osoba samozatrudniona jak najszybciej zgłoś się po poradę do przedstawiciela związku zawodowego. 

Prawa osób samozatrudnionych

Niektóre osoby samozatrudnione mają dodatkowe prawa, o które mogą się ubiegać z pomocą związku zawodowego. Aby znaleźć odpowiedni dla Ciebie związek zawodowy sprawdź wyszukiwarkę związków 

Teraz już wiesz do jakiej kategorii pracowników należysz i możesz sprawdzić przysługujące Ci prawa. Przejdź do Kroku 2 

KROK 2

Po ustaleniu do jakiej kategorii pracowników należysz zapoznaj się z poniższymi linkami, aby dowiedzieć się jakie prawa Ci przysługują. 

Wynagrodzenie

Paski płacowe 

Osoby zatrudnione są uprawnione do otrzymania paska płacowego [dodaj link do: https://worksmart.org.uk/work-rights/pay-and-contracts/pay/do-i-have-right-pay-statement ] przy każdej wypłacie wynagrodzenia. Pasek płacowy powinien zawierać informacje o wysokości wynagrodzenia, odliczeniach (np. podatek, ubezpieczenie społeczne i składki na związki zawodowe ) i wynagrodzeniu na rękę. 

Każdego roku pracodawca musi dać osobie zatrudnionej zaświadczenie P60, na którym widnieje kwota wynagrodzenia brutto za dany rok, wynagrodzenie na rękę oraz suma potrąceń dokonanych z ich wynagrodzenia w ciągu roku. 

Płaca minimalna

Osoby zatrudnione na podstawie innych umów (workers) i osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees) mają prawo do wynagrodzenia w wysokości co najmniej płacy minimalnej, której stawki są ustalane przez rząd i rewaloryzowane corocznie przez Komisję Niskich Płac (Low Pay Commission), w skład której wchodzą związki zawodowe i pracodawcy. 

Obowiązują różne stawki dla osób w wieku 16-17 lat, 18-20 lat, 21-24 lata i od 25. roku życia wzwyż oraz dla niektórych praktykantów. Informacja o aktualnych stawkach płacy minimalnej. 

Jeśli uważasz, że otrzymujesz wynagrodzenie poniżej płacy minimalnej, skontaktuj się z infolinią Płace i uprawnienia pracownicze (Pay and Rights at Work Helpline) online lub zadzwoń na numer telefonu 0300 123 1100.  

Potrącenia z wynagrodzenia

Pracodawca nie powinien dokonywać żadnych potrąceń z Twojego wynagrodzenia, poza następującymi wyjątkami: 

Potrącenie to jest wymagane przez prawo (tj. podatek dochodowy i ubezpieczenie społeczne).  Potrącenie to jest przewidziane w Twojej umowie (np. składki na związek zawodowy ).  Podpisałeś pisemną umowę zezwalającą na potrącenia.  Twój pracodawca zapłacił Ci za dużo. Jeśli do tego doszło, poproś o poradę przedstawiciela związku zawodowego .  Nie pracowałeś z powodu strajku (pracodawca może potrącić wynagrodzenie tylko za dni, w których nie pracowałeś).  Obowiązują również specjalne przepisy dotyczące potrąceń z wynagrodzenia dla pracowników sklepów, jeśli pracodawca podejrzewa, że pracownik (worker) mógł dokonać kradzieży. O poradę w takich sprawach należy zwrócić się do przedstawiciela związku zawodowego.  Jeśli pracodawca zapewnia Ci zakwaterowanie, może wypłacać nieco niższą stawkę płacy minimalnej, w ramach kompensacji zakwaterowania:  https://www.gov.uk/national-minimum-wage-accommodation​.  Jeśli pracujesz w handlu detalicznym Twój pracodawca może potrącić do 10% Twojego tygodniowego lub miesięcznego wynagrodzenia brutto (przed potrąceniem podatku i ubezpieczenia społecznego) w celu pokrycia ewentualnych błędów lub braków, na przykład nieprawidłowości w używaniu kasy lub w magazynie.    Jeśli jesteś winien pieniądze pracodawcy musi Cię on o tym poinformować na piśmie i wyjaśnić sposób w jaki zażąda ich zwrotu. Musi to zrobić przed najbliższą wypłatą wynagrodzenia. 

Ubezpieczenie społeczne i podatek

Każdy pracownik (worker) w Wielkiej Brytanii posiada numer ubezpieczenia społecznego (National Insurance Number – NIN). Jest to osobisty numer wydawany przez rząd, aby móc legalnie pracować. Używany jest on do monitorowania składek na ubezpieczenie społeczne.  

Należny jest również podatek dochodowy od zarobków powyżej kwoty wolnej od podatku. Każdy pracownik (worker) w Wielkiej Brytanii posiada swój kod podatkowy, który pracodawca wykorzystuje do obliczenia, ile podatku powinien za Ciebie odprowadzić. Jeśli jest to Twoja pierwsza praca w Wielkiej Brytanii prawdopodobnie płacisz podatek nadzwyczajny (emergency tax) do momentu otrzymania kodu podatkowego. 

Jeśli nie posiadasz numeru ubezpieczenia społecznego (NIN) lub otrzymałeś numer tymczasowy od pracodawcy, zadzwoń na numer telefonu 0845 6000643 lub złóż wniosek o nadanie numeru ubezpieczenia społecznego (NIN). 

Jeśli pracodawca oferuje Ci wypłatę tylko w gotówce bez płacenia składek na ubezpieczenie społeczne i podatku (tzw. gotówka do ręki), powinieneś jak najszybciej porozmawiać z przedstawicielem związków zawodowych. Zatrudnianie kogoś i płacenie mu do ręki jest nielegalne.  

Zasiłek chorobowy 

Wysokość zasiłku chorobowego będzie zależała od zasad obowiązujących w Twoim miejscu pracy. Mogą one być inne jeśli jesteś na zwolnieniu lekarskim z powodu koronawirusa. Zapoznaj się z wytycznymi rządu: https://www.gov.uk/statutory-sick-pay 

Jeśli pracodawca nie wypłaca rozszerzonego zasiłku chorobowego możesz być uprawniony do ustawowego zasiłku chorobowego (Statutory Sick Pay), który jest zryczałtowanym świadczeniem państwowym. Jest on wypłacany przez pracodawcę od czwartego dnia do 28 tygodnia choroby. Masz prawo do ustawowego zasiłku chorobowego, jeśli opłaciłeś wystarczającą ilość składek na ubezpieczenie społeczne. 

Jeśli nie przysługuje Ci ustawowy zasiłek chorobowy, możesz ubiegać się o dodatek do niskich dochodów (Income Support) lub zasiłek dla osób o ograniczonych możliwościach zarobkowych (Employment and Support Allowance). Dowiedz się więcej. 

Bezprawne potrącenia z wynagrodzenia 

Nie można dokonywać potrąceń za środki ochrony osobistej, które są potrzebne do bezpiecznego wykonywania pracy. W razie jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie należy skontaktować się z Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (Health and Safety Executive).  Jeżeli wynagrodzenie otrzymywane przez pracownika jest niższe niż całkowita kwota należnego mu wynagrodzenia, wówczas kwota niedopłaty jest uznawana za nieuczciwe potrącenie z wynagrodzenia. 
Prawa pracownic w ciąży i świeżo upieczonych rodziców 

Prawa kobiet w ciąży lub karmiących piersią 

Wszystkie pracownice w ciąży lub na urlopie macierzyńskim mają prawo do niedyskryminacji z powodu ciąży, np. nie wolno wszcząć postępowania dyscyplinarnego wobec pracownic nieobecnych w pracy z powodu niezdolności do pracy związanej z ciążą.  Pracodawca zatrudniający pracownicę tymczasową nie może rozwiązać z nią umowy z powodu jej ciąży. 

Przedsiębiorstwo, w którym pracują ciężarne pracownice lub młode matki, musi podjąć kroki w celu zminimalizowania ryzyka dla zdrowia pracownic i ich dzieci.  

Zasiłek macierzyński

Niektóre pracownice mogą kwalifikować się do otrzymania przez 39 tygodni ustawowego zasiłku macierzyńskiego (Statutory Maternity Pay – SMP). Przez pierwsze sześć tygodni ustawowy zasiłek macierzyński jest wypłacany w wysokości 90 procent normalnych zarobków, a pozostała część jest wypłacana według stawki ryczałtowej. 

Jeśli pracownica nie kwalifikuje się do otrzymania ustawowego zasiłku macierzyńskiego, może ubiegać się o inny rodzaj zasiłku macierzyńskiego (Maternity Allowance) przez okres do 39 tygodni. Ten zasiłek macierzyński jest wypłacany według zryczałtowanej stawki przez 39 tygodni. 

Dodatkowe prawa kobiet w ciąży i młodych matek 

  • Prawo do płatnego czasu wolnego na badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą. 
  • Pracodawca musi podjąć kroki w celu ochrony pracownicy zatrudnionej na podstawie umowy o pracę (employee) i jej dziecka w celu zminimalizowania ryzyka dla ich zdrowia. Jeżeli nie jest możliwe dostosowanie jej stanowiska lub warunków pracy w celu zminimalizowania ryzyka dla zdrowia, pracodawca musi zaoferować jej odpowiednią pracę zastępczą na warunkach, które są nie mniej korzystne.  Jeśli nie jest możliwe znalezienie odpowiedniej pracy zastępczej pracodawca musi zawiesić pracownicę w obowiązkach, przy czy zachowuje ona prawo do wynagrodzenia w okresie zawieszenia. 
  • Prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze do 52 tygodni (pierwsze dwa tygodnie urlopu macierzyńskiego są obowiązkowe). Pracownice zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees) nie mogą być traktowane niekorzystnie lub dyskryminowane z powodu zamiaru skorzystania lub skorzystania z urlopu macierzyńskiego. 
  • Pracownica, która wykorzysta do 26 tygodni urlopu macierzyńskiego ma prawo do powrotu na to samo stanowisko pracy. Po wykorzystaniu więcej niż 26 tygodni urlopu ma prawo do powrotu na to samo stanowisko pracy, a jeśli nie jest to możliwe ma prawo do powrotu na podobne stanowisko, na podobnych warunkach zatrudnienia. 
  • Matka może zamienić do 50 tygodni swojego urlopu macierzyńskiego na wspólny urlop rodzicielski (Shared Parental Leave), jeśli zarówno ona jak i ojciec dziecka lub jej partner się do tego kwalifikują. Dowiedz się więcej o wspólnym urlopie rodzicielskim 
  • Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę (employee), która adoptuje dziecko i będzie jego głównym opiekunem ma podobne prawa do urlopu i świadczeń przez pierwszy rok. Więcej informacji na temat świadczeń i urlopu adopcyjnego. 

 

Urlop ojcowski dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (employees) 

Jako młody lub przyszły ojciec lub partner matki, który ma być odpowiedzialny za wychowanie dziecka masz następujące prawa: 

  • Prawo do bezpłatnego czasu wolnego na badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą. 
  • Do dwóch tygodni urlopu ojcowskiego, który można wykorzystać w czasie okołoporodowym, jeśli piętnaście tygodni przed przewidywanym tygodniem porodu byłeś zatrudniony u swojego pracodawcy przez co najmniej 26 tygodni. 
  • Do dwóch tygodni ustawowego zasiłku ojcowskiego (statutory paternity pay) jeśli kwalifikujesz się do urlopu ojcowskiego i zarabiasz powyżej niższego progu zarobków (lower earnings limit). 
  • Do urlopu w celu sprawowania opieki nad dzieckiem w pierwszym roku, jeśli wraz matką jesteście uprawnieni do wspólnego urlopu rodzicielskiego (Shared Parental Leave – SPL). To pozwala matce zamienić do 50 tygodni urlopu macierzyńskiego na wspólny urlop rodzicielski, który każdy z partnerów może wykorzystać w pierwszym roku. 

Jeśli osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę (employee) wraz ze swym partnerem adoptuje dziecko mają oni mieli podobne prawa do urlopu i świadczeń. Dowiedz się więcej o świadczeniach i urlopie adopcyjnym. 

Urlop wychowawczy, elastyczny czas pracy i czas wolny

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees) będące rodzicami lub opiekunami mają następujące prawa, pomagające im pogodzić pracę z obowiązkami rodzica lub opiekuna: 

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees), które przepracowały u swojego pracodawcy ponad rok mają prawo do urlopu wychowawczego w celu opieki nad dzieckiem. Urlop ten jest bezpłatny i może być wykorzystywany w odcinkach jednotygodniowych. Rodzice mogą wziąć do 18 tygodni urlopu na każde dziecko. W ciągu roku można wykorzystać do 4 tygodni urlopu. Urlop może być wykorzystywany do 18 roku życia dziecka. 

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees) po przepracowaniu 26 tygodni mają prawo poprosić pracodawcę o elastyczny czas pracy. 

Pracownik związku zawodowego  udzieli Ci wskazówek na temat dochodzenia tych praw w pracy.  

Więcej informacji (jedynie w języku angielskim)

Czas pracy i urlop wypoczynkowy 

Tydzień pracy 

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees) i na podstawie innych umów (workers) mogą pracować do 48 godzin w ciągu tygodnia, obliczanych jako średnia w ciągu 17 tygodni. 

Pracownicy powyżej 18 roku życia mogą podpisać klauzulę, w której zrzekają się przestrzegania prawa do pracy w górnym wymiarze do 48 godzin na tydzień. Nie mogą być oni przymuszani, aby z tego prawa zrezygnowali. Jeśli pracownik zmieni zdanie i zechce egzekwować prawo do czasu pracy do 48 godzin tygodniowo musi poinformowanie pracodawcę, że odwołuje swoją zgodę na wydłużony czas pracy. Odwołanie takie zazwyczaj składane jest z kilkutygodniowym wyprzedzeniem. Pracownik związku zawodowego udzieli Ci szczegółowych wskazówek. 

Praca w porze nocnej 

Czas pracy osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (employees) i na podstawie innych umów (workers), pracujących w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Czas oblicza się poprzez obliczenie średniej z okresu 17 tygodni lub z okresu obowiązywania umowy, jeśli jest on krótszy niż 17 tygodni. 

Przykład: pracownik tymczasowy zatrudniony na jeden miesiąc nie może pracować w nocy dłużej niż średnio 48 godzin w ciągu 4 tygodni. 

Przed zatrudnieniem pracowników w porze nocnej pracodawca musi im zaoferować bezpłatne badania lekarskie, a następnie przeprowadzać okresowe badania lekarskie. 

Przerwy w pracy

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees) i na podstawie innych umów (workers) mają prawo do 20 minut przerwy w pracy, jeśli wymiar czasu pracy przekracza 6 godzin. Pracownicy poniżej 18 roku życia mają prawo do 30 minut przerwy co 4,5 godziny.  Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees) i na podstawie innych umów (workers) mają prawo do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku na dobę. 

 Dowiedz się więcej na temat czasu pracy. 

Urlop wypoczynkowy 

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (employees) i na podstawie innych umów (workers) powinni otrzymać ustawowe minimum 4 tygodni płatnego urlopu wypoczynkowego na rok i 8 dni świąt państwowych (bank holidays). Niektóre miejsca pracy są zamykane w dniach świąt państwowych, ale w niektórych miejscach pracy pracownicy mogą pracować w dniu święta państwowego i wziąć dzień wolny w innym czasie. Aby dowiedzieć się, czy masz do tego prawo, sprawdź swoją umowę o pracę, regulamin zakładu pracy lub porozmawiaj z przedstawicielem związku zawodowego.  

Zdrowie i bezpieczeństwo w pracy 

Przedsiębiorstwo, w którym pracujesz ma obowiązek zapewnić Ci bezpieczne i zdrowe środowisko pracy. Obwiązek ten obejmuje szkolenie na temat zdrowia i bezpieczeństwa w pracy. Istnieją specjalne zasady dla miejsc pracy ze szczególnym zagrożeniem dla pracowników. Dowiedz się czy w Twoim miejscu pracy jest przedstawiciel ds. zdrowia i bezpieczeństwa w pracy z ramienia związku zawodowego. 

Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie Inspekcji Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (Health and Safety Executive). 

Problemy w pracy 

Skargi 

Jeśli uważasz, że jesteś niesprawiedliwie traktowany w pracy, np. sądzisz, że jesteś dyskryminowany przez pracodawcę lub nie masz odpowiednich warunków pracy, porozmawiaj z przedstawicielem związku zawodowego. Wspólnie powinniście poruszyć tę sprawę w sposób nieformalny, zwracając się do Twojego bezpośredniego przełożonego lub, gdy jest to niemożliwe, do przedstawiciela wyższej kadry zarządzającej.  

Gdy nie osiągniesz zadowalającego rezultatu lub droga ta jest niestosowna, skorzystaj z formalnej procedury składania skarg obowiązującej u Twojego pracodawcy. Polega to na pisemnym wyjaśnieniu sytuacji sprawiającej, że uważasz, że jesteś traktowany niesprawiedliwie. Pracodawca powinien zorganizować spotkanie w celu omówienia Twojej skargi. Przedstawiciel związku zawodowego może towarzyszyć Ci na spotkaniu. 

Jeśli nie jesteś zadowolony z wyniku postępowania możesz wnioskować o spotkanie odwoławcze. Również na tym spotkaniu masz prawo do obecności przedstawiciela związku zawodowego.   

Jeżeli osoba towarzysząca wybrana przez pracownika jest niedostępna w czasie zaproponowanym przez pracodawcę, spotkanie wyjaśniające zostanie przełożone na czas zaproponowany przez pracownika. Proponowany termin musi być dogodny dla obu stron i przypadać w ciągu 5 dni roboczych po pierwotnie zaproponowanej dacie. 

Uwaga: Wielu pracodawców nie pozwala pracownikom lub osobom samozatrudnionym na korzystanie z procedur składania skarg. Porozmawiaj z przedstawicielem związku zawodowego celem zasięgnięcia porady.   

Postępowanie dyscyplinarne 

Jeśli jesteś osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę i Twój pracodawca podejmuje przeciwko Tobie postępowanie dyscyplinarne, powinieneś zasięgnąć porady przedstawiciela związku zawodowego i zapoznać się z procedurą dyscyplinarną zawartą w Twojej umowie. 

Procedura dyscyplinarna powinna spełniać następujące warunki: 

  • Jeśli Twój pracodawca podejrzewa, że nie wykonujesz swoich obowiązków lub postępujesz niewłaściwie powinien przeprowadzić dochodzenie w celu sprawdzenia swoich podejrzeń. Pracodawca może poprosić Cię o udział w spotkaniu wyjaśniającym. Wprawdzie nie masz prawa, aby na spotkaniu wyjaśniającym towarzyszył Ci przedstawiciel związku zawodowego, ale warto o to poprosić, ponieważ dobry pracodawca powinien pozwolić na jego obecność. 
  • Następnie pracodawca powinien powiadomić Cię na piśmie, jeżeli uważa swoje podejrzenia za zasadne. Pracodawca powinien zaprosić Cię na spotkanie, poinformować Cię, że masz prawo do obecności przedstawiciela związku zawodowego i przesłać Ci dowody, które zamierza wykorzystać przeciwko Tobie. 
  • Następnie pracodawca powinien odbyć z Tobą bezpośrednie spotkanie w celu omówienia sprawy. Masz prawo, aby na tym spotkaniu towarzyszył Ci przedstawiciel związku zawodowego i powinieneś poinformować pracodawcę, że chcesz, aby Ci on towarzyszył. Po spotkaniu pracodawca powinien poinformować Cię o swojej decyzji i o tym, że masz prawo się od niej odwołać.  
  • Niezgodne z prawem jest zwolnienie z pracy z powodu: 
  • członkostwa lub działalności w związkach zawodowych 
  • zdrowia i bezpieczeństwa w pracy 
  • korzystania z praw pracowniczych 
  • ciąży i macierzyństwa 
  • dyskryminacji

Twój pracodawca musi postępować zgodnie ze sprawiedliwą procedurą zwalniania. Jeśli pracodawca ją naruszy możesz wnieść pozew przeciwko niemu o niesprawiedliwe zwolnienie z pracy. Porozmawiaj z przedstawicielem związku zawodowego celem zasięgnięcia porady. 

Dyskryminacja i mobbing w miejscu pracy

Jeśli uważasz, że jesteś zastraszany, nękany lub dyskryminowany w pracy, skontaktuj się ze związkiem zawodowym. 

Nikt nie może być dyskryminowany ze względu na rasę, płeć, narodowość, religię lub przekonania, orientację seksualną, ciążę, macierzyństwo, wiek lub niepełnosprawność (zwane cechami chronionymi). Jeśli uważasz, że doświadczasz dyskryminacji ze względu na swój status imigracyjny, zwróć się do związku zawodowego. 

Jeśli jesteś osobą niepełnosprawną, masz prawo do dodatkowego wsparcia. Pracodawca ma obowiązek dostosowania stanowiska pracy w zakresie pomieszczeń, sprzętu i czasu pracy w taki sposób, aby pracownik nie znalazł się w gorszej sytuacji w porównaniu z pracownikami pełnosprawnymi. Obowiązek ten ma zastosowanie tylko wtedy, gdy pracodawca wie, że jesteś osobą niepełnosprawną. 

Nielegalna jest również dyskryminacja osób zatrudnionych na umowę na czas określony lub pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy. 

Dyskryminacja może polegać na otrzymywaniu niższego wynagrodzenia, gorszych warunków umowy niż inni pracownicy lub na odmowie zatrudnienia na określonym stanowisku. 

Jeśli ktoś w pracy zachowuje się wobec Ciebie w sposób niepożądany i jego zachowanie jest wrogie, zastraszające, upokarzające, obraźliwe lub o charakterze seksualnym jest to mobbing. Mobbing jest niezgodny z prawem, jeśli odnosi się do którejkolwiek z cech chronionych wymienionych powyżej. 

Niezgodne z prawem jest również prześladowanie pracownika za złożenie skargi dotyczącej dyskryminacji lub za pomoc współpracownikowi w złożeniu skargi. 

Zawsze należy zapisywać wszystkie przypadki mobbingu, molestowania lub dyskryminacji i przechowywać wszelkie związane z nimi dowody, ponieważ będą one potrzebne w przypadku składania formalnej skargi. Związek zawodowy może doradzić Ci, jak złożyć formalną skargę. 

Wniesienie sprawy do sądu pracy (Employment Tribunal)

Jeśli masz problem w pracy, związek zawodowy powinien pomóc w jego rozwiązaniu. Związek zawodowy może również pomóc Ci w skierowaniu sprawy do sądu pracy. 

Sądy pracy (employment tribunals) są specjalnym rodzajem sądów, które zajmują się sprawami związanymi z zatrudnieniem. Jeśli wygrasz sprawę sąd może nakazać pracodawcy wypłacenie Ci odszkodowania.   

Przed wniesieniem sprawy do sądu pracy koniecznie uzyskaj poradę na swojej sprawy temat od związku zawodowego lub ACAS dzwoniąc na numer telefonu 0300 123 1100.  Przed wniesieniem sprawy do sądu pracy musisz powiadomić o tym organizację ACAS, która oferuje bezpłatne postępowanie pojednawcze (Early Conciliation) i porady. 

Większość spraw musi być zgłoszona w ciągu trzech miesięcy kalendarzowych od zaistnienia zdarzenia. 

Więcej informacje

(jedynie w języku angielskim) 
Pobierz ulotkę Skargi i postępowania dyscyplinarne (Understanding grievances and disciplinaries) (PDF)

Pracownicy tymczasowi 

Prawa pracowników tymczasowych  

Pracownikom tymczasowym przysługują takie same prawa jak innym pracownikom. 

Pracownicy tymczasowi, którzy otrzymują wynagrodzenie w okresach gdy nie świadczą pracy (pay between assignments) mają takie same prawa jak osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. 

Ponadto pracownicy tymczasowi mają prawo do otrzymania na piśmie warunków pracy przed rozpoczęciem pracy. 

Agencja pośrednictwa pracy nie może: 

  • pobrać od pracownika opłaty za znalezienie pracy lub za wpisanie go do swojego rejestru 
  • oferować zakupu jej innych produktów lub usług, np.: napisania CV, szkolenia czy środków ochrony osobistej jako warunku korzystania z jej usług pośrednictwa pracy 
  • wstrzymać wypłatę wynagrodzenia z powodu nieotrzymania zapłaty od przedsiębiorstwa, w którym pracownik pracował lub dlatego, że pracownik nie może przedstawić podpisanej karty czasu pracy. Obowiązkiem agencji jest ustalenie przepracowanych godzin.  

Po więcej informacji sprawdź poradnik TUC. Przewodnik dla pracowników tymczasowych (agency workers guide) [PDF]. 

Wypadki przy pracy 

Agencje mają obowiązek ustalić wszelkie zagrożeniach dla zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy, znane przedsiębiorstwu zatrudniającemu pracownika tymczasowego oraz kroki podjęte w celu zapobiegania lub kontroli tych zagrożeń. Agencja powinna ustalić, czy przedsiębiorstwo przeprowadziło gruntowną ocenę ryzyka w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa i poinformować pracowników o sytuacji przed skierowaniem ich do pracy.  

Równe traktowanie

Od pierwszego dnia pracy pracownicy tymczasowi mają prawo do: 

  • korzystania z tego samego zaplecza i udogodnień co pracownicy stali 
  • równych z pracownikami stałymi możliwości aplikowania się na wolne stanowiska wewnętrzne  

Po przepracowaniu 12 tygodni na tym samym stanowisku w danym przedsiębiorstwie pracownicy tymczasowi mają prawo do: 

  • otrzymywania takiej samej stawki płacy, jak pracownicy etatowi (chyba, że jesteś na umowie, na podstawie której masz również płacone, gdy nie świadczysz pracy, patrz poniżej) 
  • takich samych praw urlopowych jak pracownicy stali 
  • takich samych warunków czasu pracy jak pracownicy stali    
Znajdź związek zawodowy 

Kiedy grupa pracowników działa wspólnie i przemawia jednym głosem, pracodawca musi ich słuchać. W ten sposób związki zawodowe poprawiają sytuację w pracy. 

Dowiedz się, który związek jest dla Ciebie odpowiedni, zbierz grupę współpracowników w swoim miejscu pracy i dołączcie do związku aby wspólnie rozwiązywać problemy, z którymi się stykacie. 

Ponad pięć i pół miliona ludzi należy do związków zawodowych – od pielęgniarek, przez kasjerów i kierowców ciężarówek po pilotów samolotów. Związki zawodowe pomagają pracownikom działać wspólnie, zapobiegać niesprawiedliwemu traktowaniu i uzyskiwać lepsze warunki od swoich pracodawców. 

Uwaga: 

  • Masz prawo wstąpić do związku zawodowego. Nielegalne jest, by pracodawca stawiał Cię w niekorzystnej sytuacji, ponieważ jesteś członkiem związku. 
  • Niektóre związki mają ograniczenia członkostwa. Zazwyczaj dlatego, że reprezentują one osoby wykonujące zawody specjalistyczne. 
  • Zazwyczaj związki zawodowe nie oferują pomocy w sprawach, które zaistniały przed wstąpieniem danej osoby do związku. 

Znajdź odpowiedni dla siebie związek zawodowy  

Przydatne kontakty 

Dołącz do związku zawodowego 

Związek zawodowy będzie Cię wspierał w rozwiązywaniu problemów w pracy, pomoże Ci zjednoczyć się z innymi pracownikami w negocjacjach z pracodawcą w celu zapewnienia lepszej płacy i traktowania oraz zapewni Ci wsparcie prawne w sprawach skarg i postępowań dyscyplinarnych. 

Aby dowiedzieć się, do którego związku możesz przystąpić, wejdź na stronę

Biuro Doradztwa, Postępowań Pojednawczych i Arbitrażu 

ACAS jest instytucją publiczną, która promuje dobre relacje w miejscu pracy. Krajowa infolinia ACAS oferuje porady na temat minimalnego wynagrodzenia krajowego, agencji pośrednictwa pracy, czasu pracy, praw pracowników rolnych i pracy dla pośredników pracy zwanych gangmasters.  Oferuje ono usługi tłumaczeniowe w ponad 100 językach. 

Telefon: 0300 123 1100, godziny otwarcia od 8.00 do 20.00 od poniedziałku do piątku i od 9.00 do 13.00 w sobotę  

Komisja ds. Równości i Praw Człowieka (EHRC) 

EHRC jest niezależnym organem powołanym do eliminowania dyskryminacji i nierówności oraz ochrony praw człowieka. 

Biuro Doradztwa Obywatelskiego 

Citizens Advice oferuje bezpłatne, poufne porady dotyczące zadłużenia i spraw konsumenckich, zasiłków, mieszkalnictwa, spraw prawnych, zatrudnienia i imigracji. Citizens Advice oferuje swoje usługi zarówno online i w lokalnych biurach. 

Health and Safety Executive – Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy 

Health and Safety Executive jest organem rządowym, który udziela porad i informacji na temat kwestii związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem w pracy. 

Telefon: 0300 003 1747 (8.30—17.00) 

Akcja Macierzyństwo 

Maternity Action jest organizacją charytatywną działającą na rzecz promowania praw kobiet w ciąży i zwalczania dyskryminacji. Oferuje informacje na temat praw związanych z ciążą i macierzyństwem w wielu językach: 

Treść niniejszego poradnika ma charakter informacyjny i nie powinna być traktowana jako porada prawna lub finansowa w Twojej konkretnej sytuacji. Przed podjęciem jakichkolwiek działań poproś związek zawodowy o poradę w swojej sprawie, sprawdź bezpłatne źródła informacji na naszej stronie internetowej lub skonsultuj się z niezależnym doradcą finansowym.  Biorąc pod uwagę częste zmiany w prawie pracy, nie możemy zagwarantować, że informacje zawarte w niniejszym poradniku są aktualne.  Szukanie informacji w niezależnych źródłach, posiadających aktualną wiedzę jest konieczne! 

Jeśli myślisz, że jesteś w gorszej pozycji w pracy lub Twój pracodawca łamie prawo, zasięgnij dalszej porady tutaj. 

Join a union
Enable Two-Factor Authentication

To access the admin area, you will need to setup two-factor authentication (TFA).

Setup now