Undebau a’r Byd Gwaith: gwersi hanfodol ar hawliau yn y gweithle i fyfyrwyr ledled Cymru
Yn aml iawn, mae gweithwyr ifanc yn cael tro gwael yn y gwaith. Maent yn fwy tebygol o weithio ar gontract dim oriau na grwpiau oedran eraill. Maent yn fwy tebygol o weithio mewn diwydiannau sydd â throsiant staff uchel, ac maent yn fwy tebygol o weithio mewn sectorau heb undeb. Maent hefyd mewn mwy o berygl o gael damwain yn y gweithle yn eu swydd gyntaf nag ar adegau eraill yn ystod eu gyrfa.
Dysgu am hawliau yn y gweithle mewn ysgolion
Yn aml, nid yw gweithwyr ifanc yn deall eu hawliau yn y gweithle, sy’n gallu eu gwneud yn agored i arferion cyflogaeth gwael. Gall hyn gael effaith niweidiol ar y gweithle cyfan, gan fod pobl newydd sy’n dechrau eu gyrfa yn credu mai “dyma’r ffordd rydyn ni’n gwneud pethau”. Yn aml, mae ganddynt ddisgwyliadau isel o’u gwaith ac nid ydynt yn ystyried bod ganddynt broblemau – maent yn meddwl mai dyma beth yw bywyd gwaith.
Rydym am i bobl ifanc gael gyrfaoedd boddhaus, gwerth chweil a diogel. Dyna pam roeddwn i’n edrych ymlaen yn arw at ymweld â sesiwn cyflwyno peilot yr Undebau a’r Byd Gwaith yn Ysgol Gyfun Caerllion. Mae Prifysgol Cymru Bangor yn rhaglen ar y cyd rhwng Llywodraeth Cymru a TUC Cymru sy’n adeiladu ar waith yr Undebau a’r Byd Gwaith a phrosiectau Undebau mewn Ysgolion TUC yr Alban. Bydd yn cynnwys disgyblion mewn 35 o ysgolion yn dysgu am hawliau yn y gweithle, iechyd, diogelwch a llesiant, a dyfodol gwaith.
Roedd yn wirioneddol ysbrydoledig gweld sut aeth y disgyblion ati i ddatrys problemau yn y sesiwn. Roeddent yn meddwl am sloganau creadigol a dadleuon rhesymegol i herio’r senarios annheg a gyflwynwyd iddynt. Yr adborth a gafwyd ganddynt oedd eu bod wedi mwynhau’r sesiwn ac roeddent yn ymddangos yn awyddus i ddysgu mwy.
Cymryd rhan yng nghynllun peilot yr Undebau a’r Byd Gwaith
Rydyn ni nawr yn chwilio am ysgolion i redeg cynllun peilot yr Undebau a’r Byd Gwaith. Rydyn ni wedi creu cyfres o adnoddau ar gyfer myfyrwyr ym mlwyddyn 10 ac uwch. Gellir darparu’r adnoddau hyn fel gwersi ar eu pen eu hunain neu mewn ffordd drawsgwricwlaidd. Byddant yn canolbwyntio ar faterion fel rôl undebau llafur, gyfunoliaeth, dyfodol gwaith, gwybod hawliau yn y gweithle, a negeseuon cadarnhaol am gydraddoldeb, yr amgylchedd a sgiliau.
Os oes gennych chi unrhyw gwestiynau am yr Undebau a’r Byd Gwaith, neu os hoffech chi i’ch ysgol gymryd rhan, anfonwch e-bost at youthwales@tuc.org.uk