Gwrth-hiliaeth yn y gweithle - 10 Cam gweithredu ar gyfer cynrychiolwyr yn y gweithle
Wrth drafod ar y cyd am hiliaeth yn erbyn grŵp o bobl, gall fod yn ddefnyddiol i ddefnyddio termau neu acronymau i ddangos y profiad ar y cyd o hiliaeth.
Fodd bynnag, mewn gweithleoedd neu wasanaethau – mae’n bwysig parchu mynegiant person o’i hunaniaeth bersonol yn y ffordd y mae’n dymuno. Yn y ddogfen hon, rydyn ni’n ystyried yr adborth a gafodd Llywodraeth Cymru i’r ymgynghoriad ar ei Chynllun Gweithredu Gwrthhiliaeth. Byddwn yn parhau i ddefnyddio’r term llawn pobl Ddu, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol wrth gyfeirio atynt gyda’i gilydd.
Fodd bynnag, rydym hefyd yn cydnabod bod pryderon ymhlith Sipsiwn a Theithwyr, pobl Iddewig a phobl o’r ffydd Islamaidd ynghylch faint mae’r term hwn yn cynnwys eu hunaniaeth. Byddwn yn ymdrechu i fod mor benodol â phosibl.
Cyflwyniad gan Shavanah Taj, Ysgrifennydd Cyffredinol TUC Cymru
Fel Undebwyr Llafur, rydyn ni’n dathlu Mis Hanes Pobl Dduon, gan gydnabod ein hanes ac adeiladu ar gyfer y dyfodol. Mae pandemig covid wedi tynnu sylw at y ffaith bod anghydraddoldebau wedi gwreiddio’n ddwfn yn y gwasanaethau rydyn ni’n eu defnyddio a’r driniaeth rydyn ni’n ei derbyn.
Mae ein hanes wedi cyfrannu at ein presennol.
Mae gweithleoedd yn dal i fod yn llefydd anghyfartal, ac mae angen cymryd camau i newid hynny. Mae undebau’n allweddol i wneud y newidiadau hyn drwy fargeinio, negodi a gweithredu ar y cyd. Fel Undebau Llafur, rhaid i ni weithio gyda’n gilydd i ddarparu undod, cyfleoedd a bargen deg i weithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol.
Rydym ni’n dewis sefyll i fyny yn erbyn hiliaeth a chasineb ble bynnag y cawn hyd iddynt. Rydym ni’n hyderus ynghylch ein gwerthoedd cyffredin - parch a chydraddoldeb i bawb yng Nghymru.
Rydyn ni’n falch o restru’r camau y gallwn ni eu cymryd. Fe’u hanelwyd at gynrychiolwyr ac aelodau undeb, ac maent yn nodi sut gallwn ni i gyd wneud gwahaniaeth yn ein gweithleoedd. Rydyn ni’n gwybod beth yw hiliaeth, rydyn ni’n gwybod pa mor niweidiol ydyw i bobl ac i’n cymunedau. Rydyn ni wedi siarad â’r llywodraeth, rydyn ni wedi cyfrannu at bolisïau, rydyn ni wedi gwneud llawer o newidiadau a chreu cynlluniau. Nawr yw’r amser i weithredu er mwyn i ni allu cymryd camau gwirioneddol tuag at fod yn erbyn hiliaeth.
Byddwn yn gweithio tuag at greu rhagor o adnoddau, i helpu i ddadansoddi’r camau gweithredu hyn a darparu canllawiau cam wrth gam i chi ar sut i gyflawni’r newidiadau hyn.
Ddeddf Cydraddoldeb
Mae Deddf Cydraddoldeb 2010 yn gyfraith sydd i fod i amddiffyn gweithwyr rhag triniaeth annheg oherwydd eu hoedran, eu rhyw, eu hil a nifer o nodweddion eraill. Dim ond os oes polisïau ac arferion cyfle cyfartal cryf ym mhob sefydliad y gall y gyfraith hon ddiogelu gweithwyr.
Wrth i Lywodraeth Cymru geisio cyflawni’r Cynllun Gweithredu Gwrth-hiliaeth, mae undebau llafur ar flaen y gad wrth sicrhau bod gweithleoedd yn darparu gwaith teg o ansawdd da i weithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol.
Mae hyn yn golygu gweithleoedd diogel, lle mae:
- Lleisiau gweithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol yn cael eu parchu, eu clywed a’u gweithredu arnynt
- Cyflogau’n deg, wedi’u cydfargeinio ac yn cynyddu yn unol â chwyddiant
- Telerau ac Amodau’n ffafriol i weithwyr, nid ydynt yn gwahaniaethu’n anghymesur ac nid ydynt yn dibynnu ar delerau dim oriau neu’r economi gìg
- Cynnydd, datblygiad a dysgu’n cael eu cynnwys ym mhrofiad y gweithwyr er mwyn i’r holl weithwyr allu profi hyn a thyfu yn y gweithle
- Gweithleoedd yn weithgar o ran atal hiliaeth, ac o ran delio â hiliaeth yn gyflym, yn effeithiol a thrwy ddull gweithredu sy’n seiliedig ar drawma pan fydd yn digwydd.
Dyma 10 cam y gall cynrychiolwyr eu cymryd i wneud newidiadau ymarferol go iawn mewn gweithleoedd
- 1. Cynnal archwiliad hil yn eich gweithle
-
Cael gwybod beth yw hil pob gweithiwr, ar ba raddfa y cyflogir pob gweithiwr, a pha fath o gontract sydd gan bob un. Mae’n bwysig i wybod hyn, gan fod llawer o weithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol yn cael eu tangyflogi ac yn gweithio ar lefel is na lefel eu cymhwysterau, ac yn aml ar gontractau o ansawdd is.
Rhestr Wirio
- Gofyn i Adnoddau Dynol am ddadansoddiad o weithwyr yn ôl math o gontract, hil, rhyw ac Anabledd.
- A oes cytundeb undeb ynghylch cyflogi staff asiantaeth a staff ar gontractau dros dro?
- Pa gyfran o’r gweithlu sy’n cael eu cyflogi ar gontract dros dro neu drwy asiantaeth?
- Ydych chi wedi cynnal cyfarfod undeb i ofyn i aelodau a oes yna weithwyr sy’n gweithio o dan lefel eu cymhwyster, neu a fyddai’n hoffi gweithio mwy o oriau?
- A yw gweithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol yn cael eu gorgynrychioli yn y swyddi sy’n cael y cyflogau isaf yn eich gweithle?
- Sut mae cyflogau a mathau o gontractau gweithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol yn cymharu â gweithwyr gwyn ar yr un graddfeydd cyflog?
- 2. Dileu contractau dim oriau
-
Dysgu faint o rolau sy’n cael eu cyflawni ar gontractau dim oriau ar hyn o bryd. Gweithio tuag at ddarparu contractau teilwng i’r gweithwyr hyn.
Rhestr Wirio
- A oes polisi a meini prawf ar gyfer defnyddio staff dros dro a staff asiantaeth?
- A yw’r monitro’n ymestyn i staff ar gontractau dros dro?
- Pam nad yw gweithwyr o’r fath yn cael contractau parhaol?
- A oes achosion lle mae swyddi ar raddfa neu rôl debyg yn cael eu gwneud gan staff ar gontractau parhaol?
- A oes achosion lle mae contractau gweithwyr dros dro yn cael eu hadnewyddu’n awtomatig?
- A yw cyfweliadau ymadael yn cael eu cynnal gyda staff dros dro neu staff tymor byr?
- Os ydyn nhw, beth sy’n digwydd i’r wybodaeth hon?
- 3. Arferion gwrth-hiliol yn y gweithle – dim goddefgarwch
-
Creu cytundeb yn y gweithle ar sut i drin gweithwyr sy’n profi hiliaeth, gan gydweithwyr neu gan gwsmeriaid neu gleientiaid. Penderfynu ar y camau i’w cymryd i fynd i’r afael â’r hiliaeth, ac amddiffyn y gweithiwr sy’n profi hiliaeth.
Rhestr Wirio
- A oes cytundeb wedi’i negodi gan yr undeb ynghylch beth sy’n digwydd os bydd gweithiwr yn rhoi gwybod am achos/ achosion o hiliaeth?
- A oes polisi ar sut i ddelio â hiliaeth tuag at weithiwr, gan berson y tu allan i’r sefydliad? Er enghraifft, claf, cleient neu aelod o’r cyhoedd
- Pa gofnodion sy’n cael eu cadw am achosion o hiliaeth, ac a yw’r data hwn yn dangos unrhyw dueddiadau?
- A yw pob gweithiwr wedi cael hyfforddiant ar sut i ddelio ag achosion o hiliaeth?
- 4. Hyfforddiant
-
Negodi bod eich gweithle’n darparu hyfforddiant gwrth-hiliaeth i bob aelod o staff ac yn sefydlu cod ymddygiad clir yn y gweithle.
Rhestr Wirio
- Ydych chi wedi siarad â’ch cangen undeb i gael gwybod pa hyfforddiant gwrth-hiliaeth maent wedi’i chael?
- Pryd allwch chi negodi gyda’ch gweithle i ariannu hyfforddiant gwrth-hiliaeth i bawb, gan gynnwys yr holl staff rheoli?
- Ydych chi wedi negodi hyfforddiant gwrth-hiliaeth gorfodol ar gyfer pob aelod newydd o staff fel rhan o’u cyfarwyddiadau ymuno?
- Ydych chi’n cyflwyno newidiadau’n ddigon cyflym?
- 5. Monitro’r cynnydd
-
Mae’n bwysig cadw golwg ar ba ddata sy’n cael ei gasglu, a pham mae’n cael ei gasglu. Wrth negodi, gall fod yn ddefnyddiol monitro eich gweithle i wneud yn siŵr eu bod yn gwybod lle mae pobl yn gweithio a pha fathau o gontractau sydd ganddyn nhw.
Rhestr Wirio
Dyma restr o gwestiynau a all eich helpu yn y broses fonitro:
- Beth sy’n cael ei gasglu a sut bydd yn cael ei ddefnyddio?
- Sut caiff data monitro ei storio, a phwy sydd â mynediad ato?
- Pa wybodaeth sy’n cael ei chyhoeddi, a phryd a sut?
- Beth mae’r data’n ei ddatgelu am yr amrywiaeth?
- A yw’n adlewyrchu demograffeg y boblogaeth leol?
- Os bydd y monitro’n dangos canlyniadau anghymesur i rai grwpiau – pa gamau fydd y cyflogwr yn eu cymryd i ganfod pam?
- A oes targedau cydraddoldeb hiliol (yn amrywio o gyflogau, dyrchafiad, hyfforddiant, cwynion) o ganlyniad i’r monitro?
- A yw’r targedau hyn yn benodol, yn fesuradwy, yn gyraeddadwy, yn realistig ac yn amserol?
- A fyddan nhw’n cael eu mesur yn ôl cerrig milltir?
- 6. Negodi newidiadau mewn arferion recriwtio
-
Gall newidiadau bach wneud gwahaniaeth mawr – gallai ffurflenni cais dienw, cynnig cyfleoedd i ymweld â’r gweithle cyn cyfweliad a gwarantu cyfweliad i weithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol fod yn gamau cadarnhaol i wneud eich gweithle yn lle mwy croesawgar.
Rhestr Wirio
- Mae’r rhestr wirio hon yn nodi’r cwestiwn y dylech ei ofyn i chi’ch hun cyn llunio rhestr o ofynion ar newidiadau i’ch gweithdrefnau recriwtio a dethol a gyflwynwyd gennych i’r rheolwyr
- A yw cyfansoddiad y gweithlu’n adlewyrchu’r boblogaeth leol? (Mae gwybodaeth am y boblogaeth leol ar gael gan yr awdurdod lleol ac o’r Cyfrifiad)
- Os nad yw’n ei adlewyrchu, a oes unrhyw waith monitro’n cael ei wneud i ganfod a yw gweithwyr Du yn ymgeisio am swyddi gwag, a beth sy’n digwydd i’w ceisiadau yn ystod y broses recriwtio
- Ble mae swyddi gwag yn cael eu hysbysebu?
- A gymerwyd unrhyw gamau i sicrhau bod hysbysebion swyddi yn cael eu targedu at grwpiau heb gynrychiolaeth ddigonol?
- A ddefnyddir ffurflen gais safonol ar gyfer pob proses recriwtio?
- A oes amlinelliad clir yn cael ei roi i bob darpar ymgeisydd o’r disgrifiadau swydd a’r meini prawf dethol?
- A yw ceisiadau’n ddienw (h.y. dileu enwau a rhywedd) cyn cael eu trosglwyddo i’r rhestr fer?
- Pa hyfforddiant sy’n cael ei darparu i staff sy’n ymwneud â’r broses recriwtio a dethol? A yw hyn yn cynnwys hyfforddiant ar bolisi cydraddoldeb eich gweithle a sut mae’n cael ei ddefnyddio wrth recriwtio?
- 7. Buddsoddi mewn datblygu yn y gweithle
-
Wrth i weithleoedd barhau i symud tuag at fod yn weithleoedd mwy awtomataidd, mae swyddi’n cael eu colli ar y lefel sylfaenol, ac mae llawer o’r rhain yn cael eu gwneud gan weithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol. Cynnal rhaglen ailhyfforddi a chadw staff i wneud yn siŵr bod cyfleoedd i symud ymlaen ac aros yn y sefydliad os bydd swyddi’n newid
Rhestr Wirio
Mae’r rhestr wirio hon yn ymdrin â materion y dylech feddwl amdanynt cyn llunio rhestr o ofynion ar newidiadau i’ch prosesau datblygu gyrfa.
- A oes polisi neu gynllun penodol ar gyfer dilyniant gyrfa?
- Sut mae cyfleoedd dyrchafu/ gwneud swyddi uwch dros dro yn cael eu hysbysebu?
- A oes mynediad agored at gyfleoedd datblygu gyrfa ac a yw gweithwyr yn cael eu talu am ysgwyddo cyfrifoldebau ychwanegol?
- A yw’r holl weithwyr yn gymwys i wneud cais am unrhyw ddyrchafiad neu gyfleoedd i wneud swyddi uwch dros dro? Os nac ydynt, pa resymau sy’n cael eu rhoi dros gyfyngu ar fynediad?
- A oes tystiolaeth sy’n dangos bod y cyflogwr wedi dilyn gweithdrefnau recriwtio safonol wrth ddyrchafu staff? A oes disgrifiadau swydd a manylebau person ar gael ar gyfer y swydd, ac a yw ceisiadau’n cael eu hasesu yn erbyn y rhain?
- 8. Sefydlu grŵp i staff Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol gyda chefnogaeth yr undeb
-
Gall hyn helpu i wybod sut mae gweithwyr yn cael eu trin yn y sefydliad ac a ydynt yn delio ag unrhyw broblemau yn y gweithle. Rhaid i Undebau Llafur eu cefnogi.
Rhestr Wirio
Cam 1: siarad â’r gweithwyr yr effeithiwyr arnynt gan wahaniaethu
- Beth yw profiadau gweithwyr Du ac Ethnig o wahaniaethu?
- Beth maen nhw’n ei wybod am y polisïau cyfle cyfartal yn eu gweithle?
- Ydyn nhw’n teimlo bod y rhain yn gweithio? Beth sy’n cael ei ddatgelu yn y wybodaeth fonitro?
Cam 2: Creu camau gweithredu cyn mynd at y rheolwyr
- Beth yw’r prif faterion y mae angen mynd i’r afael â nhw?
- A yw gwahaniaethu yn y cam recriwtio yn un ohonynt?
- Neu a oes problem sy’n golygu nad yw rhai grwpiau o weithwyr yn cael eu dyrchafu?
Cam 3: Dechreuwch feddwl am atebion posibl a sut gallwch chi sicrhau cefnogaeth y rhan fwyaf o aelodau eich undeb. Er enghraifft, ai ymgyrch yn y gweithle fyddai’r ffordd fwyaf effeithiol o godi ymwybyddiaeth o’r mater?
Cam 4: Meddyliwch sut ymateb gallai’r rheolwyr ei roi.
Cam 5: Eglurwch yr union amcanion rydych chi’n gobeithio eu cyflawni. Dylai hwn fod yn barod gennych cyn mynd at y tîm rheoli.
Wrth fynd at y tîm rheoli, mae hefyd yn bwysig iawn bod lleisiau gweithwyr Du yn cael eu cynrychioli.
Ac wrth gwrs, mae angen i chi sicrhau bod unrhyw gytundeb rhyngoch chi a’ch cyflogwr yn rhoi’r un buddion i holl aelodau’r undeb.
- 9. Cofio’r gorffennol drwy anrhydeddu’r dyfodol
-
Bydd llawer o weithleoedd yn dathlu Mis Hanes Pobl Dduon yn gyhoeddus, heb gymryd camau i gefnogi eu gweithwyr eu hunain.
Gweithiwch gyda’ch cyflogwr i wneud yn siŵr nad ydynt yn euog o siarad gwag am hyn, a’u bod yn cymryd camau go iawn.
Rhestr Wirio
- Gall Mis Hanes Pobl Dduon fod yn gyfle gwych i lansio adnodd neu annog cyflogwyr i gymryd rhan, ond dylid cymryd camau bob dydd tuag at atal hiliaeth. A yw eich cyflogwr yn cymryd camau drwy gydol y flwyddyn?
- A yw’r gwaith hwn yn canolbwyntio ar weithredu ac yn cael ei adolygu’n rheolaidd?
- Ydych chi’n darparu cyfleoedd cymorth i weithwyr Du, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol?
- 10. Creu undeb cryf
-
Mae eich gweithredoedd yn bwysig, ac maent yn dibynnu ar gael gweithle trefnus iawn. Gwnewch yn siŵr bod eich undeb yn cymryd camau i sicrhau bod pobl Ddu, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol yn cael eu cynrychioli ar bob lefel.
Rhestr Wirio
- Ymgyrchu dros gydnabyddiaeth gan yr undeb
- Gwneud yn siŵr bod aelodaeth eich undeb yn gynhwysol ac yn estyn allan at weithwyr sydd heb ymuno eto
- Cynnal cyfarfodydd undeb rheolaidd er mwyn i bawb gael cyfle i siarad am eu problemau.
- Hyfforddi cynrychiolwyr
- Ymgysylltu â gweithwyr
- Trefnu cyfarfodydd rheolaidd gyda’r tîm rheoli a chymryd rhan mewn cyfleoedd cydfargeinio
- Sefyll ysgwydd yn ysgwydd gyda gweithwyr eraill o undebau eraill
- Dathlu eich llwyddiannau fel undeb
- Darparu cyfleoedd ar gyfer adferiad. Mae gweithredu’n bwysig, ond mae hefyd yn bwysig i orffwys