Roedd 61,000 o bobl yng Nghymru yn gweithio o gartref y llynedd, yn ôl TUC Cymru

Mae’r dadansoddiad yn dangos bod 4.7% o weithlu Cymru wedi bod yn gweithio gartref yn 2018.

Mae nifer y bobl sy’n gweithio gartref wedi cynyddu 27% ledled y DU yn ystod y degawd diwethaf.

Ond does dim digon o reolwyr yn rhoi'r opsiwn i'w gweithwyr weithio gartref – a allai helpu pobl i weld mwy ar eu teuluoedd a gwella’r cydbwysedd rhwng bywyd a gwaith.

Mae TUC Cymru yn amcangyfrif bod tua 4 miliwn yn fwy o weithwyr yn y DU yn dweud y byddent yn hoffi gweithio gartref am gyfran o’u hwythnos waith o leiaf – ond nad ydynt yn cael y cyfle i wneud hynny.

Mae’r dadansoddiad yn datgelu’r canlynol ledled y DU:

• Rhyw: Mae nifer y dynion sy’n gweithio gartref bron ddwywaith gymaint â nifer y menywod sy’n gweithio gartref. Ond mae menywod yn prysur gau'r bwlch, gyda 36% yn fwy yn gweithio gartref nag oedd ddeng mlynedd yn ôl.
• Perchnogion tai: Mae pobl sy’n berchen ar eu tai 73% yn fwy tebygol o weithio gartref na phobl sy’n rhentu.
• Oed: Mae gweithwyr hŷn yn fwy tebygol o weithio gartref – mae 7.5% o bobl 40-59 oed yn gweithio gartref a dim ond 3.4% o bobl 20-29 oed.
• Swydd: Mae 11.9% o reolwyr yn gweithio gartref – mwy nag unrhyw grŵp arall.
• Gwlad: Cymru sydd a'r ganran isaf ond tri o weithwyr yn gweithio gartref yn rheolaidd – dim ond 4.7%.
• Gweithwyr anabl: Gall gweithio gartref fod yn ffordd bwysig i weithwyr anabl gael mynediad i'r farchnad lafur, ac mae 270,000 o weithwyr anabl yn gweithio gartref.

Dywedodd Rhianydd Williams, Swyddog Polisi TUC Cymru:

“Mewn nifer o achosion, mae gweithio gartref yn golygu bod pawb ar ei ennill. Mae gweithwyr yn cael mwy o amser gyda’u teuluoedd, gall cyflogwyr roi hwb i gynhyrchiant a dal gafael ar staff arbenigol, ac mae o fudd i'r amgylchedd hefyd.

“Ond mae gormod o gyflogwyr yng Nghymru yn bwrw ymlaen â’r hen drefn, neu dydyn nhw ddim yn ymddiried digon yn eu staff i fynd ati i annog gweithio gartref. Mae angen iddyn nhw afael ynddi a datblygu.

“Gall undebau helpu i negodi polisïau gweithio gartref sy’n fuddiol i gyflogwyr a staff. A dylai'r llywodraeth fod yn buddsoddi mewn seilwaith band eang er mwyn sicrhau y gall pob gweithiwr gael cysylltiad cyflym iawn yn eu cartrefi.”

Dywedodd Phil Flaxton, Prif Weithredwr Work Wise UK, y sefydliad sy’n trefnu Diwrnod Cenedlaethol Gweithio Gartref:

“Er ei bod yn galonogol gweld cynnydd sylweddol yn nifer y gweithwyr sy’n gweithio gartref, mae angen newid diwylliannol er mwyn i hyn gael ei dderbyn yn fwy helaeth.

“Mae agweddau’n newid o ran sut rydym yn cydbwyso neu’n cymysgu gwaith a bywyd. Mae’r cynnydd ym meysydd symudedd a thechnoleg yn newid pa mor dderbyniol neu angenrheidiol yw patrymau 9-5 traddodiadol, a gellir disodli'r rhain â dull mwy hyblyg o ymdrin â'r wythnos waith. Bydd y duedd hon yn parhau wrth i fwy ohonom groesawu ffyrdd newydd a chlyfrach o weithio, fel gweithio gartref.

“Mae angen i fwy o gyflogwyr sylweddoli beth fyddai manteision newid arferion gwaith sydd wedi dyddio i adlewyrchu'r byd cysylltiedig rydyn ni’n byw ynddo. Mae’r rhain yn cynnwys gwella cynhyrchiant, dal gafael ar staff, llai o absenoldeb a llai o staff yn chwythu plwc.

“Mae’r achos busnes yn gadarn a gall fod o fudd i bawb sy’n rhan ohono, heb os.”

DIWEDD